در بازار سودآوری که ایران می تواند برای کسب و کارهای مختلف فراهم کرده و فرصتهای متعددی برای رشد آن ها ارائه دهد، مالکیت فکری و حفاظت از آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مانند هر بازار در حال رشد دیگری، نیاز است که اقدامات خاصی برای محافظت از کسب و کارها انجام گیرد.
مشاوره حقوقی برای درک قوانین مالکیت فکری و حفاظت از آن در ایران ضروری است. اگر مایل به ثبت علامت تجاری، ثبت اختراع و یا طرح صنعتی خود هستید در طول فرایند ثبت، راهنمایی و کمک یک متخصص حقوقی می تواند به کاهش مشکلات یا موانعی که ممکن است پیش بیاید کمک کند. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با تیمی متشکل از وکلای مجرب و آگاه در زمینه های مختلف حقوقی می تواند مشاوره حقوقی تخصصی برای پشتیبانی و حفظ مالکیت فکری ارائه داده و از منافع کسب و کار شما اطمینان حاصل نماید.
تعریف و محدوده
حقوق مالکیت فکری به حقوق انحصاری به رسمیت شناخته شده و قانونی اشاره دارد که به پدیدآورندگان یا صاحبان دارایی های فکری داده می شود. این دارایی ها ماهیت غیر فیزیکی دارند و می توانند شامل هر نوع دارایی فکری از آثار هنری، ادبی، اختراعات و نمادها تا طرح ها و برندسازی باشند. در اصل، حقوق مالکیت فکری از حقوق پدیدآورندگان یا مالکان برای کنترل استفاده از آثار یا دارایی هایشان محافظت کرده و از استفاده دیگران از آنها بدون اجازه مالکان جلوگیری می کند.
برخی از نمونههای متداول حقوق مالکیت فکری شامل اختراعاتی است که به مالک حق انحصاری تولید، فروش یا استفاده از اختراع را برای یک دوره خاص میدهد. علائم تجاری، که برای شناسایی و تشخیص کالاها یا خدمات یک نهاد از دیگری استفاده می شود از موارد دیگر این حقوق می باشند.
انواع دیگر حقوق مالکیت معنوی شامل طرح های صنعتی است که از جنبه های زیبایی شناسی محصول محافظت می نماید. و یا اسرار تجاری، که از اطلاعات محرمانه ای محافظت می کند که به شرکت مزیت رقابتی می دهد.
سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) و عضویت ایران
ایران از سال 2002 به عضویت سازمان جهانی مالکیت فکری در آمده و به چندین معاهده مربوط به مالکیت فکری WIPO ملحق شده است. با این حال، ایران به کنوانسیون برن که از مهمترین کنوانسیون هاست نپیوسته است و این موضوع یکی از پاشنه آشیل های اساسی در حمایت از مباحث مربوط به کپی رایت در حقوق ایران است
بر اساس گزارش «شاخصهای مالکیت معنوی جهانی 2013» که توسط WIPO منتشر شده است، ایران رتبه 90 در ثبت اختراعات توسط اتباع ایرانی، 100 در طراحی صنعتی و 82 در علائم تجاری را در جهان دارد. این گزارش همچنین نشان می دهد که تعداد درخواست های ثبت اختراع توسط اتباع ایرانی در سال های اخیر به ویژه در زمینه های شیمی، دارویی و بیوتکنولوژی افزایش یافته است.
معاهدات مربوط به مالکیت فکری و عضویت ایران
پس از عضویت در وایپو، ایران به چندین کنوانسیون ملحق شده است. در دسامبر 2003 به موافقتنامه مادرید و پروتکل مادرید برای ثبت بین المللی علائم تجاری ملحق شد. علاوه بر این، در سال 2005، ایران به عضویت توافقنامه لیسبون برای حفاظت از نامهای مبدا و ثبت بینالمللی آنها درآمد که حفاظت از نامهای جغرافیایی مرتبط با محصولات خاص را تضمین میکند. این اقدامات نشان دهنده سعی ایران بر تعهد به حمایت از حقوق مالکیت فکری و درک اهمیت همکاری های بین المللی در این زمینه است. در ادامه به بررسی همراه با جزئیات این معاهدات و کنوانسیون ها می پردازیم.
کنوانسیون پاریس
ایران کنوانسیون بین المللی حمایت از مالکیت صنعتی را که معمولاً به عنوان کنوانسیون پاریس شناخته می شود تصویب کرده و به آن ملحق شده است. این کنوانسیون برای حفاظت از حقوق مخترعان و پدیدآورندگان در سراسر جهان طراحی شده است. ایران بهعنوان یکی از امضاکنندگان این معاهده می بایست از مالکیت صنعتی اتباع کشورهای عضو همان سطح حمایتی را که از شهروندان خود میکند، فراهم نماید.
این بدان معناست که اگر شرکت یا فردی از یکی از کشورهای عضو کنوانسیون پاریس برای ثبت اختراع، علامت تجاری یا طرحی در ایران اقدام کند، از همان حمایت قانونی برخوردار خواهد بود که یک تبعه ایران از آن برخوردار است. به همین ترتیب، اتباع ایرانی در صورت اقدام در دیگر کشورهای عضو، از همان حقوق برخوردار می گردند.
معاهده مادرید
ایران در سال ۲۰۰۳ به پیمان مادرید ملحق شد. این پیمان یک معاهده بینالمللی است که ثبت علامت تجاری و حفاظت از آن را در چندین کشور با یک درخواست واحد مجاز میسازد. سیستم مادرید یک راه حل راحت و مقرون به صرفه برای ثبت و مدیریت علائم تجاری در سراسر جهان است. بدین صورت که درخواست دهنده یک درخواست علامت تجاری بین المللی را ثبت می کند و یک هزینه برای درخواست حمایت در حداکثر 131 کشور می پردازد. علامت تجاری در کشورهایی که متقاضی در سیستم انتخاب کرده است از حمایت برخوردار است.
لازم به ذکر است که در سطح عملی پیچیدگی هایی در این پروسه وجود دارد و ممکن است حتی با وجود انجام صحیح پروسه در برخی از کشورها این درخواست رد شود و یا مشکلات دیگری در این زمینه برای درخواست دهنده ایجاد گردد. استفاده از راهنمایی و کمک یک متخصص حقوقی می تواند به کاهش مشکلات یا موانعی که ممکن است پیش بیاید، در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
معاهده لیسبون
ایران در سال 2005 موافقت نامه لیسبون را برای حمایت از نام های مبدا و ثبت بین المللی آنها امضا کرد. این توافقنامه از نام مکان های جغرافیایی مرتبط با محصولات خاص را به طور قانونی حمایت می کند. در اصل، هدف این معاهده جلوگیری از استفاده از چنین نامهایی توسط تولیدکنندگانی است که در منطقه مشخص شده با نام قرار ندارند و از روشهای سنتی تولید پیروی نمیکنند. به بیان واضح تر باید گفت که نشان جغرافیایی شامل نام و محل منشا کالا می باشد و بر روی کالاهایی که کیفیتشان به واسطه تولید در آن منطقه جفرافیایی خاص بوده به کار می رود.
پس از لازم الاجرا شدن این معاهده در ایران، گمرک ایران واردات کالاهایی را که خارج از ایران تولید می شوند اما دارای نام تجاری ایرانی هستند، ممنوع کرده است. این بدان معناست که محصولاتی مانند زعفران، پسته و فرشهایی که در ایران تولید نمیشوند، در صورتی که دارای نام تجاری ایرانی باشند، واردات آنها ممنوع است. هدف از این ممنوعیت، جلوگیری از سوء استفاده از این گونه اسامی و حفظ شهرت و یکپارچگی محصولات ایرانی است.
معاهده همکاری ثبت اختراع PCT
این معاهده به متقاضیانی که در جستجوی حمایت بین المللی برای اختراعات خود هستند کمک کرده و متقاضیان می توانند با ثبت یک درخواست ثبت اختراع تحت PCT، به طور همزمان از حمایت قانونی برای یک اختراع در تعداد زیادی از کشورها برخوردار گردند. در حال حاضر 157 کشور عضو این معاهده هستند که ایران نیز یکی از این کشورهاست و در سال 2013 به عضویت این معاهده درامده است.
معاهدات مربوط به حمایت از اموال فرهنگی
کنوانسیون لاهه برای حمایت از اموال فرهنگی در صورت درگیری مسلحانه [1]، بر حفاظت از اموال فرهنگی متمرکز بوده و اولین معاهده بین المللی در این زمینه می باشد. این معاهده در سال 1954 امضا شده و در سال 1956 لازم الاجرا گردید. ایران در سال 1959 به این کنوانسیون پیوست. علاوه بر این، ایران در سال 1975 کنوانسیون ابزارهای ممنوعیت و جلوگیری از واردات، صادرات و انتقال غیرقانونی اموال فرهنگی را تصویب نمود.
الحاق به کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهانی و موافقت با پروتکل دوم کنوانسیون 1954 لاهه موضوع حفاظت از اموال فرهنگی در جریان درگیریهای مسلحانه را بیشتر تقویت کرد. این اقدامات نشان دهنده شناخت ایران از ارزش میراث فرهنگی و اهمیت آن در حفظ تاریخ و هویت است.
استفاده از خدمات و مشاوره های حقوقی در زمینه مسائل و موضوعات مربوط به مالکیت فکری، به خصوص در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. آنچه که در دستورالعمل ها و قوانین گفته شده ممکن است تفاوت هایی با بخش عملی داشته باشند و متخصصان این حوزه میتوانند کمک شایانی به حل این تعارضات و ارائه راهنمایی های دقیق داشته باشند. در این راستا، پیشنهاد ما به کارگیری خدمات موسسه حقوقی کریمی و همکاران است که دارای تیمی متشکل از کارشناسان حقوقی متخصص در حقوق مالکیت فکری است. برای این منظور، میتوانید از بخش ارتباط با ما جهت دریافت خدمات و مشاوره های حقوقی در این زمینه اقدام نمایید.