امروزه قراردادهای بین المللی و نحوه تنظیم آن ها بسیار بیشتر از ادوار پیشین مورد توجه قرار می گیرند و مهمترین دلیل آن گسترش روابط بین المللی و مخصوصا روابط اقتصادی و تجاری می باشد. بعبارتی میتوان گفت که این قراردادها یکی از اصلی ترین و پایه ای ترین ارکان یک رابطه ی بین المللی مطمئن و اصولی را مخصوصا در حوزه تجاری و اقتصادی تشکیل می دهند.
هر چند که به طور کلی و از لحاظ شکلی نحوه تنظیم این قراردادها هم همانند قراردادهای داخلی بوده و تفاوت چندانی با آن ها ندارد اما بی توجهی به جزئیات پیچیده و کپی برداری نادرست از نمونه قراردادهای داخلی و حتی بین المللی دیگر میتواند تبعات جبران ناپذیری را برای هریک از طرفین به همراه داشته باشد. در نگاه اول ممکن است نقشه راه تمامی قراردادهای بین المللی یکسان به نظر برسد اما اطلاع از پستی ها و بلندی های ممکن در این راه تنها با کمک گرفتن از متخصصان حقوقی و مشاوران این حوزه و استفاده از دانش تئوری و عملی آنها ممکن می باشد. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با داشتن تیمی متخصص در زمینه قراردادهای بین المللی آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی می باشد.
ماهیت و عناصر تشکیل دهنده
قرارداد بین المللی بر خلاف ماهیت پیچیده، تعریف ساده ای دارد و آن عبارتست از قراردادی که دارای یک عنصر خارجیست که میتواند مربوط به موضوع قرارداد، محل اجرای قرارداد و یا تابعیت هر یک از طرفین قرارداد باشد.
عناصر تشکیل دهنده این قراردادها نیز همانند قراردادهای داخلیست که از جمله آنها میتوان به طرفین و موضوع قرارداد، تعهدات طرفین، مدت زمان و مبلغ قرارداد، ضمانت اجرا، تعیین مراجع صالح برای رسیدگی به اختلافات و قانون حاکم اشاره کرد. اما آیا این عناصر تمام آن چیزیست که باید به آنها توجه شود؟ چه مواردی در قراردادهای بین المللی وجود دارند که بسیار حایز اهمیت هستند و قبل از نگارش باید تمام آن نکات را در نظر گرفت؟ در مبحث بعدی به تفصیل به این موضوع پرداخته شده است.
نکات مهم قراردادهای بین المللی
تمامی عناصر و بندهای تشکیل دهنده قراردادهای بین المللی از اهمیت بالایی برخوردارند اما تنظیم سه بند اصلی از این قراردادها نیاز به دقت، نگرش همه جانبه و دانش عملی بسیار بالایی دارد. موضوع اول محرمانگی است. محرمانگی بر خلاف تصور عام یک بند تشریفاتی نیست و مدت، محدوده و تمامی موارد آن باید مشخص و دقیق در قرارداد ذکر شود. در مقاله ای تحت عنوان قرارداد محرمانگی به این موضوع به تفصیل پرداخته شده است. روش های پرداخت نیز از موضوعات مهم دیگریست که نیازمند صرف زمان و دقت کافی در انتخاب روش و در قدم بعدی نگارش آن می باشد و نباید به سادگی از این موضوع عبور کرد. موضوع مهم دیگر روش های حل اختلاف در قرارداد می باشد که از جمله مهمترین و چالش برانگیز ترین بندهای قراردادیست. متاسفانه در قراردادها چنانکه باید و شاید به این موضوع توجه نمیشود و صرفا هر آنچه متداول و رایج است، بدون توجه به جوانب امر در قراردادهای مختلف نگاشته میشود. باید توجه داشت که در انتخاب هریک از روش های حل اختلاف از جمله داوری، امکان سنجی های مختلف به عمل آورده و شرایط و امکانات طرفین قرارداد نیز در نظر گرفته شود که البته جزئیات آن در این مقال نمیگنجد و در مطلبی مجزا به آن خوهیم پرداخت.
مهمترین و رایج ترین قراردادهای بین المللی
قراردادهای بین المللی از تنوع بالایی برخوردارند اما برخی از آنها رایج تر و متداول تر از انواع دیگر هستند و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. در این گفتار به بررسی برخی از این قراردادهای متداول می پردازیم.
قرارداد لایسنس
یکی از قرارداد های بسیار مهمی که طی آن حق بهره برداری از دارایی های فکری توسط یکی از طرفین قرارداد به طرف دیگر اعطا میشود قرارداد لایسنس می باشد. این دارایی های فکری می تواند شامل دانش فنی، حق اختراع، علامت تجاری و یا برند باشد.
قرارداد فرانچایز یا حق امتیاز
در این قرارداد یکی از طرفین که اصولا صاحب یک برند است به طرف دیگر اجازه استفاده از برند خود را برای مدتی مشخص و در محدوده ای معین در تولید و توزیع محصولات و یا خدمات اعطا می نماید.
قرارداد خرید و فروش بین المللی کالا
یکی از مهمترین شاخصه های قراردادهای خرید و فروش بین المللی کالا این است که یک یا چند عنصر بین المللی به نحوی که در کلیت قرارداد تاثیرگذارند وجود دارد. به دلیل اهمیت بالای این قراردادها در تجارت بین الملل، تنظیمشان از حساسیت ویژه ای برخوردار است. متاسفانه خرید و فروش بین المللی کالا اغلب با صدور فاکتور و پیش فاکتور صورت می گیرد و طرفین قرارداد پس از بروز مشکل در معامله به اهمیت تنظیم این قراردادها پی می برند.
قرارداد حمل و نقل بین المللی کالا
پس از انعقاد قرارداد خرید و فروش بین المللی کالا، نوبت به حمل و نقل آن ها میرسد که باید اقدام به تنظیم قرارداد حمل و نقل بین المللی کالا نمود. در این قراردادها یکی از طرفین متصدی حمل و نقل می باشد و از جمله موارد مهمی که باید در قرارداد به آنها توجه شود کشور مبدا و مقصد، نوع کالا و ارزش آن، مبلغ قرارداد، بسته بندی، نوع حمل و نقل و مسیر آن می باشد.
انواع قراردادهای رایج بین المللی در ایران
برخی از قراردادهای بین المللی در ایران نسبت به سایر قراردادها رایج تر و متداول تر می باشند که از جمله آنها می توان به قراردادهای زیر اشاره نمود:
قراردادهای EPC
این قرارداد مخفف قرارداد مهندسی، تدارکات و ساخت و ساز است که از مهمترین قراردادهای پیمانکاری می باشد و در پروژه های بزرگ و زیربنایی از جمله صنایع فولاد، نفتی و پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از مهمترین دلایل انعقاد این نوع قرارداد معین بودن قیمت نهایی و مشخص بودن تاریخ اتمام است.
قراردادهای بیع متقابل یا Buy Back
قرارداد بیع متقابل از جمله قراردادها در حوزه سرمایه گذاری خارجی در ایران می باشد. به زبان ساده این قرارداد نوعی از قراردادهای خرید خدمت می باشد که در دو حوزه نفتی و غیر نفتی منعقد میشود. بیع متقابل از اهمیت بسیار ویژه ای مخصوصا در کشور ما برخوردار است که در مقاله ای تحت همین عنوان به تفصیل به آن پرداخته شده است.
قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال یا BOT
از قراردادهای مهم دیگر در حوزه سرمایه گذاری انرژی قراردادهایBOT است و کشور سرمایه پذیر می تواند با استفاده از آن در راستای ارتقای توان کشور در احداث زیرساخت ها قدم بردارد. در پروژه های مربوط به بی. او. تی چند سرمایه گذار خارجی اقدام به یک سرمایه گذاری مشترک در یک پروژه زیربنایی در کشور سرمایه پذیر می نمایند در مقاله ای اختصاصی به چگونگی تنظیم این قراردادها پرداخته شده است.
همانگونه که در ابتدا عنوان شد، تنظیم قراردادهای بین المللی از اهمیت و حساسیت ویژه ای برخوردار است و در انعقاد این قراردادها هرگز نباید از روی جزئیات به سادگی عبور کرد. تک تک عبارات و کلمات در قراردادها بار حقوقی دارند. در هنگام اجرای قرارداد ممکن است با تفسیر ها و چالش هایی روبرو شوید که به هنگام انعقاد هیچگونه توجهی به آن نداشته اید در حالیکه با بهره مندی از دانش تئوری و عملی وکلای متخصص در قراردادهای بین المللی میتوان ریسک چنین مواردی را به حداقل رساند.
موسسه حقوقی کریمی و همکاران با تیمی متشکل از متخصصان در حوزه های مختلف حقوقی از جمله حقوق تجارت بین الملل و قراردادنویسی آماده ارائه خدمات حقوقی کامل در این زمینه می باشد. در صورتی که نیازمند مشاوره و خدمات حقوقی در این زمینه هستید، با ما تماس بگیرید.