تقسیم ارث بین ورثه متوفی طبق ضوابط و قوانین مربوط به ارث مندرج در قانون مدنی ایران انجام می شود، بنابراین به هنگام تصمیم به تقسیم ارث بین وراث، فقط افراد ذکر شده در طبقات و درجات ارث بر اساس اولویت میتوانند از مزایای آن بهرهمند شوند. یکی از سوالات اساسی و ابتدایی در مورد تقسیم ارث این است که وراث چگونه می توانند به طور قانونی سهم خود را دریافت کنند؟
اولین گام در ارث و تقسیم دارایی متوفی این است که وراث اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت نمایند، این گواهی ورثه متوفی را تصدیق و شناسایی نموده و مشخص مینماید که چه کسی میتواند از متوفی ارث ببرد و هر ورثه چه سهمی دارد.
بهرهگیری از تخصص و تجارب افراد متخصص این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است. درهمین راستا موسسه حقوقی کریمی و همکاران با تیمی متشکل از وکلای مجرب، مشاوره حقوقی تخصصی و پشتیبانی از منافع شما در این زمینه را ارائه می دهد.
از ابتدای مرداد ۱۴۰۴، سازمان ثبت احوال بر اساس بند ث ماده ۱۱۳ برنامه هفتم، گواهی انحصار وراثت را بهصورت الکترونیکی و ظرف ۲۰ روز صادر و ابلاغ خواهد کرد. در همین راستا آییننامه اجرایی این بند طی تاریخ ۲۸ اسفند ۱۴۰۳ به تصویب هیئت وزیران رسید بود.
فرآیند هوشمند صدور گواهی: اتکا به پایگاههای داده ملی
صدور گواهی انحصار وراثت غیرقطعی ظرف ۲۰ روز، بر پایه دادههایی نظیر پایگاه اطلاعات خانواده برای عقدنامه دائم و موقت رسمی، پایگاه اطلاعات قضایی، اطلاعات بارداری همسر متوفی، وصیتنامهها و عقدنامههای رسمی برای وصیت نامه رسمی با شماره ملی وصی و موصی له انجام میشود. ماده ۷ آییننامه، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه را موظف کرده آرای قطعی مانند نفی یا اثبات نسب را بهصورت برخط به ثبتاحوال ارسال کند.
در مواردی که هیچ گونه داده یا اطلاعاتی راجع به متوفی در پایگاههای اطلاعاتی سازمان موجود نباشد به طوری که سازمان امکان صدور گواهی انحصار وراثت را نداشته باشد سازمان باید ظرف (۲۰) روز عدم امکان صدور گواهی را به متقاضی اعلام نماید. متقاضی صدور گواهی مذکور میتواند به دادگاه صالح مراجعه کند رسیدگی به درخواست اصلاح گواهی های انحصار وراثت که توسط مراجع قضایی صادر شده است در دادگاه صالح به عمل می آید.
سازمان ثبت اسناد و املاک نیز امکان استعلام وصیتنامه و عقدنامهها را فراهم میکند و وزارت بهداشت اطلاعات بارداری و وجود حمل را به منظور امکان اثربخشی در تعداد وراث درج میکند. از این رو، اعلام فوت از این پس بهصورت برخط توسط نهادهایی از قبیل مراجع قضایی و انتظامی، وزارتخانه های امور خارجه و بهداشت درمان و آموزش پزشکی مراکز درمانی دولتی و خصوصی، سازمان پزشکی قانونی کشور و آرامستانها انجام خواهد شد. ماده ۴ آییننامه اجرایی، این نهادها را مکلف کرده که اطلاعات فوت را فوراً به ثبت احوال ارسال کنند.
مراحل و مهلتهای قانونی برای قطعی شدن گواهی
پس از صدور گواهی غیرقطعی، سازمان ثبت احوال آن را بهصورت برخط به وراث و ذینفعان، ابلاغ میکند. گواهی انحصار وراثت در سه حالت قطعی میگردد. ابتدا در صورتی که ظرف ۱۰ روز از ابلاغ گواهی، هیچ اعتراضی ثبت نشود، گواهی قطعی خواهد شد. در وهله بعد چنانچه به رأی هیئت حل اختلاف نیز ظرف ۲۰ روز اعتراضی صورت نگیرد، گواهی بر اساس رأی هیئت قطعی میشود؛ و نهایتاً در صورت اعتراض به رأی هیئت و صدور رأی قطعی توسط دادگاه، گواهی بر اساس رأی دادگاه قطعی میگردد. حتی پس از قطعیت گواهی، اعتراض با استناد به مدارک جدید مانند رأی اثبات و یا نفی نسب امکانپذیر است.
در ادامه پس از قطعیت، گواهی بهصورت برخط به نهادهایی نظیر قوه قضاییه، سازمان ثبت اسناد، بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی و سازمان بورس ارسال میشود. در صورت اصلاح گواهی، نسخه جدید به وراث و ذینفعان ابلاغ خواهد شد.
با اینکه ممکن است مجموعه اقدامات مربوط به انحصار وراثت و تحریرترکه ساده به نظر برسد، اما از اختلافاتی که ممکن است بین وراث به وجود آید و موجب پیچیده شدن پروسه تقسیم ارث گردد، نمیتوان غافل شد. ممکن است در این زمینه موانع و مشکلاتی ایجاد شود که برای حل و فصل آن نیاز به دریافت راهنمایی از افراد متخصص در این زمینه باشد. در صورت نیاز به دریافت خدمات حقوقی یا انجام سایر امور مربوط به وراثت بر اساس قوانین نسبتاً پیچیده ایران، می توانید از طریق بخش تماس با ما با موسسه حقوقی کریمی و همکاران در ارتباط باشید تا از تیم وکلای متخصص ما مشاورۀ حقوقی تخصصی دریافت کنید.