در مناسبات تجاری امروزی، قراردادها نقش بسزایی در تسهیل و نظم بخشیدن به مبادلات تجاری بازی میکنند. یکی از مهمترین انواع این قراردادها، قرارداد فرانشیز می باشد. فرانشیز یک قرارداد رسمی و الزام آور بین شخص امتیاز دهنده و امتیاز گیرنده است. در این قرارداد، دریافت کننده یا گیرنده فرانشیز معمولاً در ازای دریافت حق امتیاز، هزینه افتتاح واقعی و هزینه های سالانه مجوز را به فرانشیز دهنده (فرنچایزر) می پردازد.
ایجاد و انعقاد قرارداد فرانشیز ساده نیست، و در طول مذاکرات و برای پیش نویس این قرارداد به مشاوره های دقیق حقوقی نیاز است. در طول این فرآیند، ممکن است با موانع و مشکلاتی روبرو شوید که یک متخصص امور حقوقی می تواند با آینده نگری دقیق آنها را به حداقل برساند.
در همین راستا موسسه حقوقی کریمی و همکاران با تیمی متشکل از وکلای مجرب و متخصص در زمینه های مختلف حقوقی از جمله تهیه و تنظیم قراردادهای تجاری بین المللی به ارائه مشاوره حقوقی تخصصی و همراهی و حمایت از منافع شما در این فرآیند می پردازد.
تعریف
فرانشیز نوعی مجوز است که به دریافت کننده اجازه می‌دهد تا با دسترسی به تکنیک‌ها، رویه‌ها و علائم تجاری مختص امتیاز دهنده، از نام تجاری فرانشیز دهنده برای فروش کالاها و خدمات استفاده کند. نکته ی مهمی که باید به آن توجه شود این است که هنگامی که یک فرانشیز دهنده (شخصی که کسب و کار را تأسیس کرده است) می خواهد به یک امتیاز گیرنده حق اجازه فعالیت تحت همان نام و برند را بدهد، باید مطمئن شود که مالکیت و کنترل برند تجاری همچنان با فرنچایزر باقی می ماند. این موضوع ممکن است در ابتدا ساده و بدیهی به نظر برسد اما در مراحل اجرایی قرارداد می تواند چالش برانگیز باشد.
طرفین قراداد
طرف اول قرارداد فرانشیز شخص امتیازدهنده یا فرنچایزر می باشد. فرانشیز دهنده حق استفاده از نام، مهارت و مالکیت معنوی خود را برای راه اندازی مراکز فروش کالا یا خدمات به طرف دیگر اعطا می کند. در واقع در قرارداد فرانشیز یک شرکت مبدأ وجود دارد که مجوز استفاده از نام و علامت تجاری خود را می فروشد.
طرف دیگر این قرارداد، صاحب کسب و کار مستقلی است که گیرنده فرانشیز نامیده می شود. با انعقاد این قرارداد، گیرنده فرانشیز حق تبلیغ و فروش کالا و یا خدمات را با رعایت استانداردهای مشابه با تجارت اصلی و با استفاده از علائم تجاری، برندهای وابسته و اطلاعات محرمانه تجارت موجود به دست می آورد.
مزایا و معایب فرانشیز
از شناخته شده ترین مزایای قرارداد فرانشیز میتوان به استفاده آسان از یک فرمول تجاری از پیش تعیین شده ای که امتحان خود را در بازار جهانی پس داده است اشاره نمود. یک فرانشیز شامل محصولات و خدمات آزمایش شده و اغلب یک برند شناخته شده است. برخی از فرنچایزرها لیستی از تامین کنندگان دارای مجوز، ابزارهای برنامه ریزی مالی و آموزش ارائه می کنند و این موضوع از مهم ترین گام های شروع یک کسب و کار است. بنابراین گیرنده امتیاز به هنگام شروع کار بخش مهمی از فرایند را از طریق امتیاز دهنده طی کرده است چرا که فرانشیزها دارای روش و سابقه اثبات شده ای هستند که می تواند در رونق کسب و کارهای جدید نقش ویژه ای داشته باشد البته لازم به ذکر است که هیچ تضمینی برای موفقیت وجود ندارد.
با این حال نمیتوان انکار کرد که فرانشیز معایبی هم دارد. هزینه های بالای شروع یک رابطه فرانشیز و گرفتن حق امتیاز چیزی نیست که به راحتی بتوان از آن چشم پوشی کرد. این قرارداد بنا به تعریف، مستلزم پرداخت های مکرر به فرانشیز دهنده به صورت درصدی از فروش ناخالص یا درآمد است. این نسبت پرداختی بسته به صنعت می تواند از 4 تا 12.5 درصد متغیر باشد.
پروسه انعقاد قرارداد فرانشیز
از جمله مهترین مراحل انعقاد قرارداد فرانشیز عبارتند از:
- یافتن یک امتیازدهنده بالقوه و شروع مذاکرات
- تعیین قلمرو پیشنهادی
- تعیین حداقل الزامات عملکرد و جریمه های مربوطه برای اهداف و تعهداتی که ممکن است شکست بخورند
- توافق در مورد قیمت
- ایجاد دستورالعمل های تبلیغاتی و قوانین مالکیت معنوی حاکم بر قرارداد
- تعیین زمان برای امضای قرارداد برای هر دو طرف
همه این فعالیت ها باید با دقت و با در نظر گرفتن همه جوانب همکاری انجام شود. بنابراین، مشورت با یک متخصص امور حقوقی برای برداشتن قدم های دقیق و درستی که به انعقاد یک قرارداد قوی و منصفانه برای هر دو طرف منجر شود، امری ضروریست.
انواع قراردادهای فرانشیز
مهمترین نوع دسته بندی قراردادهای فرانشیز مربوط به ماهیت تجاری این قرارداد هاست:
- فرانشیز تولیدی: در این نوع فرانشیز که در داروسازی و تولید لوازم آرایشی و بهداشتی بسیار رایج است فرانشیزدهنده اقدام به اعطای حق تولید محصولات با نام و علامت تجاری خود به فرانشیزگیرنده می نماید. البته استانداردهای مد نظر فرنچایزر در قرارداد ذکر میشود و گیرنده موظف به رعایت این استانداردها می باشد.
- فرانشیز خدمت: این نوع فرانشیز در حوزه رستورانداری و هتلداری بسیار رایج است؛ به این صورت که فرانشیزدهنده به فرانشیز گیرنده این حق را می دهد که خدمات خود را با نام و علامت تجاری فرنچایزر ارائه دهد.
- فرانشیز توزیعی: رایج ترین نوع فرانشیز در حوزه توزیع مواد غذایی است. حق توزیع کالاهای تولیدشده توسط فرنچایزر در یک شبکه تجاری تعیین شده به فرانشیز گیرنده اعطا می شود. تعهد مهمی که فرانشیز گیرنده در این قرارداد دارد این است که تابع استانداردهای تعریف شده توسط فرنچایزر می باشد.
عناصر کلیدی قرارداد فرانشیز
هر کدام از انواع قراردادهای فرانشیز را که برای انعقاد انتخاب می کنید دارای عناصر ثابتی می باشد و تنها برخی از عناصر ممکن است از قراردادی به قرارداد دیگر متفاوت باشد. لازم است که در تنظیم و انعقاد این قراردادها اطمینان حاصل کرد که قرارداد منعقد شده شامل تمام بندها و اجزای مربوطه می باشد.
از جمله مهمترین این عناصر عبارتند از:
- جغرافیای تجاری مشخص
- حداقل های مورد نیاز برای دریافت فرانشیز
- پرداخت حق فرانشیز
- استفاده از نام و علامت تجاری
- استثنائات
مهمترین تعهدات طرفین
از جمله تعهدات فرنچایزر به شرح ذیل است:
به منظور ایجاد و حفظ یک مکان موفق و موثر که خدمات یا کالاهای باکیفیت را ارائه می‌دهد، فرنچایزر مسئولیت ایجاد، راه‌اندازی و حفظ فرآیندهای پشتیبانی و آموزشی را بر عهده دارد. این مسئولیت فرنچایزرهاست که به طور مستمر محدوده عملیات خود را از طریق استفاده از فناوری و تحقیقات جدید افزایش دهند.
مهمترین تعهدی که برای یک فرنچایزر در قرارداد فرانشیز وجود دارد این است فرایندهای پشتیبانی و آموزشی را برای گیرنده راه اندازی کرده و حفظ نماید.
فرنچایز دهنده معمولاً مسئولیت تبلیغات برند را بر عهده دارد و موظف است برای محافظت از نام تجاری و هرگونه علامت تجاری مرتبط با آن اقدام کند. یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه کنترل استفاده غیرقانونی از نام برند می باشد.
اعتبار برند ممکن است توسط یک فرانشیز زیر مجموعه آسیب ببیند و بر کل شرکت و همه فرنچایزهای دیگر تأثیر گذارد. بنابراین، فرنچایزر موظف به ایجاد یک سیستم کنترل کیفیت است که بتواند فرنچایزهایی را که سطح خدمات یا کیفیت محصول مطابق با برند را ارائه نمی دهند، شناسایی کند.
در مقابل، دریافت کننده فرانشیز نیز تعهداتی دارد که مهم ترینشان به شرح ذیل است:
از جمله تعهدات مهم دریافت کنندگان فرانشیز پایبندی به مدل کسب و کار موجود، انتخاب فضای مناسب و مشابه با آن می باشد.
مسئولیت گسترش کسب و کار در حوزه تجاری تعیین شده با استفاده از روش های مرسوم تبلیغاتی و بازاریابی با فرانشیز گیرنده می باشد؛ البته قبل از اقدام، لازم است که به تایید فرنچایزر برسد.
فرانشیز گیرنده موظف به ارتباط مستمر و منظم با فرنچایزر و دیگر همتایان خود می باشد. علاوه بر این، گیرنده ها متعهدند که در جلسات آموزشی اجباری ارائه شده توسط فرنچایزرشرکت کنند تا مهارت های لازم آگاهی کامل از نحوه اداره کسب و کار جدید را به دست آورند.
هدف همكاری در قرارداد فرانشیز تقویت برند و گسترش کسب و کار موجود می باشد؛ هر قرارداد فرانشیز ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد و انتخاب نوع فرانشیز مناسب اهمیت بسزایی در دستیابی به این هدف دارد. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با داشتن تیمی متخصص در حوزه مذاکرات و قراردادهای تجاری بین المللی آماده ارائه خدمات در زمینه قراردادهای فرانشیز از مراحل آغازین تا انتهایی می باشد. لطفا از طریق بخش تماس با ما مشاوره حقوقی تخصصی را از وکلای متخصص ما دریافت کنید.