قراردادهای لایسنس به قراردادهای گفته می شود که حق بهره برداری از دارایی های فکری مانند دانش فنی، حق اختراع، علامت تجاری یا برند برای مدت مشخص و در یک محدوده جغرافیایی معین توسط یکی از طرفین به طرف دیگر اعطا میشود. در این قرارداد اجازه بهره برداری از دارایی فکری (یا دارایی نامشهود) از طرف لایسنسور به دریافت کننده لایسنس اعطا می شود.
تهیه و تنظیم قراردادهای لاینس با توجه به افزایش روزافزون این قراردادها و اهمیت آنها در دنیای تجارت امروز، به دقت و حساسیت بالایی نیاز دارد. برای انعقاد این قراردادها مشورت با متخصصان از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که ممکن است با موانع و مشکلاتی روبرو شوید که یک متخصص امور حقوقی می تواند با آینده نگری و دید همه جانبه آنها را به حداقل برساند.
در این راستا موسسه حقوقی کریمی و همکاران با تیمی از وکلای مجرب و متخصص در زمینه های مختلف حقوقی با ارائه مشاوره های حقوقی تخصصی، همراه و حامی منافع شما در این فرآیند است.
تعریف
قرارداد لایسنس یک قرارداد کتبی و الزام آور قانونی بین طرفین است که مالک دارایی فکری که از او به عنوان لایسنسور یا مجوز دهنده یاد می شود به طرف دیگر (دارنده یا دریافت کننده مجوز) حق استفاده از علامت تجاری، نام تجاری یا حق اختراع را می دهد. بسیاری از اکتشافات یا فناوری های جدید از طریق قراردادهای لایسنس تجاری سازی می شوند. هر قرارداد مجوز دو طرف دارد: مجوز دهنده و دارنده مجوز.
جایگاه و اهمیت قرارداد لیسانس در تجارت بین الملل
مهم ترین دلیل اهمیت روزافزون قرارداد لایسنس، عدم توانایی تمامی کشورها برای دستیابی به دانش فنی، تکنولوژی ابزار و دستگاه هایی است که از این دانش استفاده می کنند. دستیابی به این دانش و تکنولوژی های پیشرفته نیازمند صرف زمان و هزینه بسیار بالاست که مقرون به صرفه نیز نمی باشد. در این صورت راه حل چیست؟ کپی فناوری یا برند یا هر دارایی فکری دیگر بدون مجوز و مونتاژ و عرضه آن در بازار مورد نظر و یا اقدام به واردات دانش و دارای فکری مورد نیاز از ره مشروع و قانونی. در نگاه اول مقدمات و هزینهی بالای راه دوم ممکن است فعالان تجاری را به سمت راه حل اول سوق دهد اما در طولانی مدت صدمات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت. حال طریقه و روش استفاده از راه دوم چیست؟ پاسخ به این سوال همان قرارداد لایسنس است که نقش آن در دنیای تجارت و انکارناشدنی می باشد و موجبات توسعه روزافزون کسب و کارهای مختلف را فراهم می می آورد.
مزایای قرارداد لایسنس
اولین مزیت قرارداد لایسنس درآمد غیرفعالی است که به مجوز دهنده تعلق می گیرد. درآمد غیر فعال (passive income) این شانس را به مالک می دهد که از طریق صدور مجوز یک جریان ثابت درآمد غیرفعال ایجاد کند. در واقع پس از ایجاد دارایی فکری، تنها چیزی که باقی می ماند فروش مجوزها است. اگر صاحبان مجوز این کار را انجام دهند و مجوز ها را صادر کنند در طولانی مدت و بدون وقفه از مزایا و درآمدهای غیرفعال بهره خواهند برد.
مورد بعدی ایجاد فرصت های تجاری جدید است. دارندگان مجوز می توانند بدون صرف هزینه هنگفت برای شروع یک کسب و کار به راحتی یک مجوز کسب و کار و یا برند را از مجوز دهنده بخرند و شروع به کسب درآمد کنند.
ورود به بازارهای خارجی، که به طور پیش‌فرض چالش بزرگی برای کسب وکارهاست، می‌تواند با قراردادهای لایسنس آسان‌تر شود، زیرا به دارایی های فکری اجازه عبور از مرزها را می‌دهد. به بیان روشن تر، با این قراردادها میتوان موانع تعرفه ای را حذف کرد زیرا یک شرکت داخلی از دارایی فکری به همان روشی استفاده می کند که خود مجوز دهنده و صاحب دارایی ممکن است آن کار را در داخل انجام دهد.
بزرگترین مزیت این قرارداد ها فرصت های خوداشتغالی است که به دریافت کنندگان مجوز داده می شود. امروزه بسیاری از افراد علاقمند به راه انداختن کسب و کارهای شخصی خودشان می باشند و داشتن مجوز از سوی یک برند معتبر، شرایط را برای علاقمندان تسهیل می کند؛ در واقع دارندگان مجوز شانس بیشتری نسبت به کسب انحصار بر کالا یا خدمات در یک منطقه خاص دارند.
معایب قراردادهای لایسنس
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه شود این است که معایب و ریسک هایی در مورد این قراردادها وجود دارد که نباید به هنگام انعقاد آن ها را از نظر دور داشت:
سرقت دارایی فکری از اولین موارد همراه با ریسک در قراردادهای لایسنس است. قرارداد مجوز می تواند فرصت های سرقت یا سواستفاده از دارایی فکری مثل برند یا دانش فنی را افزایش دهد. دلیل این امر نفوذ اندک مجوز دهندگان بر دارندگان مجوز و در نتیجه پتانسیل بیشتر برای سرقت و سوء استفاده می باشد.
امکان آسیب به حسن شهرت را در این قرارداد ها نباید دستکم گرفت. مدیریت ضعیف و یا عدم رعایت استانداردهای مربوط به دارایی فکری می تواند به اعتبار آن آسیب بزند و از همین روی ، بسیاری از قراردادهای لایسنس شامل فهرستی از بهترین شیوه‌ها هستند که دریافت کنند موظفند به آن پایبند باشند.
برای به حداقل رساندن معایب و ریسک های ممکن، مشورت با یک وکیل و متخصص امور حقوقی مجرب می تواند به شما در تعیین نوع قرارداد لایسنس و تنظیم اصولی و دقیق محتوای آن کمک کند.
انواع قراردادهای لایسنس
قراردادهای لایسنس انواع مختلفی دارند که هر کدام از آنها با توجه به نیاز و همچنین توافق و تعهدات طرفین انتخاب و تنظیم می گردند. مهمترین و پرکاربردترین قراردادهای لایسنس عبارتند از:
لایسنس علامت تجاری
لایسنس علامت تجاری مالک یا مجوزدهنده را قادر می سازد تا به اشخاص دیگر اجازه دسترسی به دارایی فکری خود را بدهد. برای مثال در کالاهای تجاری مانند پوشاک، لوازم الکترونیکی یا انواع اقلام غذایی، صاحبان علائم تجاری اغلب مجوز استفاده از برندهای خود را طی یک قرارداد لایسنس به طرف دیگرارائه می دهند.
لایسنس دانش فنی
در این نوع قرارداد لایسنسور متعهد به انتقال تمام یا بخشی از دانش فنی برای ساخت، نصب و یا راه اندازی یک ابزار یا فناوری خاص به مجوز گیرنده می باشد و در مقابل گیرنده مجوز هم تعهداتی را به عمل می آورد. گفتنی است که دانش فنی به مجموعه ای از اطلاعات و مهارت های مرتبط با طراحی و ساخت، به کارگیری و یا راه اندازی محصول یا خدمت مشخص اطلاق می گردد.
لایسنس کپی رایت
مشابه لایسنس علامت تجاری، قراردادهای لایسنس کپی رایت اغلب برای کالاهای مصرفی مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع قراردادها همچنین برای توزیع محصولات تصویری مانند فیلم یا سریال و یا کپی رایت موسیقی به کار گرفته می شوند.
لایسنس اختراع
در این لایسنس یکی از طرفین اختراعی را ثبت کرده و طرف دیگر متقاضی استفاده از آن است. در قراردادی که بین مخترع و متقاضی منعقد می شود مخترع متعهد است که اختراع را برای استفاده متقاضی و طبق شرایط معین در اختیار وی قرار دهد. این قرارداد لایسنس از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و در تنظیم تعهدات هریک از طرفین باید نهایت دقت به عمل آید.
نکات مهم در تنظیم انواع قراردادهای لایسنس
از آنجایی که قراردادهای لایسنس اغلب منجر به انتقال مالکیت دارایی فکری (برای بازه زمانی مشخص) می شود، یک قرارداد لایسنس جامع باید شامل نکات زیر باشد:
جزئیات دقیق در مورد اینکه آیا دارنده مجوز قرار است از دارایی فکری صرفا استفاده کند یا آن را با دیگران به اشتراک بگذارد.
اطلاعات مربوط به حق امتیاز پرداخت شده توسط داریافت کننده مجوز به مجوز دهنده.
اطلاعات مربوط به مناطق جغرافیایی که لایسنس در آنجا معتبر است.
اطلاعات مربوط به انتقال لایسنس از جمله اینکه آیا می توان لایسنس را دوباره فروخت یا خیر.
تهیه و تنظیم یک قرارداد لایسنس همه جانبه و استاندارد به دانش و دقت عمل بالایی نیاز دارد و استفاده از دانش متخصصان حقوقی می تواند بسیار راهگشا باشد. قراردادهای لایسنس از جمله قرارداد های پیچیده ای هستندکه نیاز به دانش استانداردهای منطقه ای دارند. برای انعقاد قرارداد کامل مجوز می توانید از طریق بخش تماس با ما با موسسه حقوقی کریمی و همکاران در ارتباط باشید و از تیم وکلای متخصص ما مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه دریافت کنید.