قرارداد مشارکت بین چند شخص حقیقی یا حقوقی منعقد می شود که سرمایه مادی یا معنوی خود را به صورت نقدی یا غیرنقدی، برای انجام کاری معین در زمینه های مختلف تولیدی و بازرگانی و یا خدماتی به قصد سود و به صورت مشاع به کار می گیرند.
از آنجاییکه قرارداد مشارکت دارای انواع مختلفی بوده و شرایط و آثار آن با توجه به توافقات طرفین از حساسیت بالایی برخوردار است، برای انعقاد این قرارداد بهترین و مطمئن ترین راه مشورت با متخصصان امور قراردادی و تجاری می باشد. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با داشتن تیمی متخصص در امور تجاری، بازرگانی و قراردادنویسی آماده ارائه خدمات حقوقی در این زمینه می باشد.
تعریف
قرارداد مشارکت، یکی از پر کاربردترین قراردادهاست و بین اشخاص حقوقی و حقیقی با سرمایه های مادی و معنوی به صورت نقدی و غیر نقدی برای انجام کاری معین در زمینه های تولیدی و بازرگانی و به قصد انتفاع منعقد می شود. موارد انعقاد قراردادهای مشارکت طیف وسیعی از فعالیت ها را در بر می گیرد. از جمله آنها می توان به فعالیت های خدماتی، تولید و فروش کالا، صادرات و واردات کالا ، ساخت مسکن به صورت انفرادی و انبوه سازی اشاره کرد. یکی از تعاریف بسیار رایجی که در مورد قرارداد مشارکت وجود دارد و تا حدود زیاید صحیحی هم می باشد به این صورت است که در واقع این قرارداد یک نمونه قرارداد مشارکت در کار و سرمایه است. توجه به چند مورد در قرارداد مشارکت بسیار مهم است:
در این قرارداد طرفین آورده مشخصی را وارد این مشارکت کرده و درصد سودشان از مشارکت مشخص است. همچنین در این قرارداد مدت زمان مشارکت به صورت دقیق مشخص می شود. مورد دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که در مشارکت تقسیم سود و زیان مطرح است و نه فقط دریافت سود. یعنی طرفین علاوه بر مشارکت در سود، در زیان نیز سهیم هستند.
مبانی قانونی قرارداد مشارکت مدنی
مبنای قانونی مشارکت مدنی مواد 571 تا 606 قانون مدنی است. مشارکتهای آغاز شده بر اساس قانون مدنی موجب تشکیل یک شرکت مدنی می شود که در مقابل شرکت تجاری قرار داد. شرکتهای تجاری دارای شخصیت حقوقی بوده و تابع قانون تجارت است. شرکت های مدنی فاقد شخصیت حقوقی بوده و تابع قانون مدنی است.
ویژگی قراردادهای مشارکت مدنی
ویژگی های منحصربفرد قراردادهای مشارکت مدنی باعث استقبال کسب و کارهای امروزی از این نوع قراردادها شده است. اولین ویژگی عدم نیاز ثبت شرکت مدنی در اداره ثبت شرکت هاست. در نتیجه طرفین از پرداخت هزینه های اضافی برای ثبت بی نیاز هستند. نتیجه ی عدم نیاز به ثبت شرکت این است که شرکتهای مدنی از پرداخت مالیات معاف هستند. در این قراردادها طرفین می توانند بر اساس ماده 10 قانون مدنی شرایط و آثار قرارداد را آزادانه تعیین کنند. از دیگر ویژگی های مهم قراردادهای مشارکت مدنی این است که شرکا بدون وجود دلیل قانونی مجاز به فسخ قرارداد نیستند و در صورت فسخ غیر مجاز، موظف به پرداخت خسارت به طرف دیگر قرارداد می باشند.
رایج ترین اشکال قراردادهای مشارکت عبارتست از مشارکت مدنی خصوصی، مشارکت مدنی با بانک و مشارکت در ساخت.
مشارکت مدنی خصوصی:
شناخته شده ترین تعریف برای این نوع قرارداد چنین است: سرمایه از تو، کار از من!
رایج ترین حالت در این قرارداد ها بدین صورت است که یک طرف سرمایه مادی و طرف دیگر سرمایه معنوی خود را در میان می گذارد. به صورت کلی طرفی که سرمایه نقدی آورده است مالک و طرفی که سرمایه غیرنقدی را وارد مشارکت می کند عامل نامیده می شود.
البته این الزاما به این معنا نیست که نوع آورده های طرفین متفاوت باشد و هر دو طرف می توانند بصورت همزمان آورده ای نقدی و یا غیرنقدی داشته باشند. لازم به ذکر است که در سند قرارداد این نوع مشارکت ها موضوع قرارداد، محا انجام آن و تاریخ آغاز و پایان باید به طور دقیق ذکر شود.
مشارکت مدنی با بانک:
اولین قدم برای انعقاد این نوع قرارداد مشارکت ارائه اطلاعاتی از قبلی میزان سرمایه مورد نیاز، موضوع و مدت مشارکت، سهم سود پیشنهادی و وثیقه های حسن انجام کار به بانک موردنظر است.
بانک پس از بررسی موارد گفته شده با رعایت کلیه ضوابط و قوانین حاکم و با در نظر گرفتن صرفه اقتصادی اقدام به انعقاد قرارداد با طرف مقابل می نماید. در این نوع قراردادها مجاز به در اختیار گرفتن حداکثر 80 درصد سرمایه هستند. در پایان هر سال بانک سود به دست آمده را به نسبت سرمایه هر یک از طرفین، بین خود و طرف مقابل تقسیم می کند.
مشارکت در ساخت:
در قراردادهای مشارکت در ساخت سازنده و مالک شریک می شوند. به این صورت که مالک صاحب زمین است و سازنده ای که سرمایه گذار است یک مشارکت مدنی به وجود می آید. از آنجایی که این نوع مشارکت رایج ترین نوع مشارکت مدنی است، در تنظیم قرارداد های مربوط به آن باید به نکات حقوقی مختلف توجه ویژه شود. از جمله:
تعهدات مالک: اولین و مهمترین تعهد مالک در قرارداد مشارکت در ساخت، تسلیم ملک به سازنده است. بدیهی است که بدون ذکر در قرارداد نیز، این تعهد برای مالک وجود دارد. چرا که الفبای آغاز همکاری در ساخت و ساز تسلیم ملک به سازنده است.
تعهدات سازنده: از جمله تعهدات سازنده استارت و پیشبرد عملیات ساخت، رعایت استانداردهای ساخت، پرداخت هزینه های ساختمانی و اداری پروژه، اخذ پایان کار و پرداخت جرایم شهرداری است. مواردی از قبیل پرداخت اجاره به مالک، گزارش عملکرد و بازه های زمانی مربوط به آن میتواند در قراردادهای مختلف متفاوت باشد.
نکته ی مهم دیگری که باید در قرارداد ذکر شود تعیین دقیق سهم الشرکه طرفین است که بدین صورت انجام می شود: قسمت گذاری آورده طرفین تقسیم بر ارزش کل سرمایه گذاری.
موضوع بسیار مهم دیگر در قراردادهای مشارکت در ساخت نحوه تعیین مدت است که بستگی به توافق طرفین دارد. طرفین می توانند یک برنامه زمان بندی تعیین کنند و سازنده متعهد شود که تمامی عملیات مربوط به ساخت و ساز را بر طبق همین برنامه پیش ببرد. این نوع برنامه زمانبندی یک مزیت برای مالک محسوب میشود و در صورتی که سازنده در بازه های زمانی مقرر به تعهدات خود عمل نکند، مالک می تواند با اثبات تخلف سازنده از انجام تعهد مورد نظر درخواست خسارت کرده و یا وجه التزام قراردادی را مطالبه نماید. نوع دیگر زمان بندی، تعهد به اجرای قرارداد بدون تقسیم بندی بازه های زمانی است. این نوع زمان بندی به نفع سازنده است و مالک تا انقضای مدت قرارداد مجاز به مطرح نمودن هیچ گونه ادعایی علیه سازنده نمی باشد.
نکات مهم در قراردادهای مشارکت در ساخت
از آنجایی که قراردادهای مشارکت در ساخت از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند، لازم است دو موضوع مهم در در این قراردادها به صورت ویژه بررسی شود.
نوسانات قیمت ملک و هزینه های ساخت
یکی از چالش های مهمی که در قراردادهای مشارکت در ساخت بین طرفین به وجود می آید، توقف پروژه ها به دلیل تغییرات هزینه های ساخت ناشی از تحولات ارزی است. در قراردادهای مشارکت حتما باید به این نکته اشاره شود تا از اختلافاتی که ممکن است در آینده به وجود آید جلوگیری شود.
وجود دو سازنده
در صورتی که دو سازنده در قرارداد مشارکت در ساخت حضور داشته باشند، سه حالت برای مسئولیت سازندگان به وجود می آید. حالت اول مسئولیت بالمناصفه است. حالت دوم مسئولیت تضامنی و حالت سوم مسئولیت سازندگان به میزان آورده ای که به پروژه تزریق کرده اند.
قراردادهای مشارکت و به خصوص مشارکت در ساخت از اهمیت بالایی برخوردار هستند. نگارنده این قراردادها علاوه بر توجه به نکات مهم در نگارش، باید دید وسیع و همه جانبه ای نسبت به آنچه که در آینده ممکن است پیش بیاید داشته باشد. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با داشتن تیمی متخصص در امور تجاری، بازرگانی و قراردادنویسی آماده ارائه خدمات حقوقی در این زمینه می باشد. در صورتی که نیازمند مشاوره و خدمات حقوقی در زمینه قرارداد مشارکت هستید، با ما تماس بگیرید.