پس از آنکه شخصی فوت می‌نماید یکی از اولین و مهم ترین اقدامات لازم که باید از سوی وراث متوفی صورت گیرد، دریافت گواهی انحصار وراثت است. به موجب گواهی انحصار وراثت مشخص می‌گردد که چه افرادی از شخص متوفی ارث خواهند برد. اهمیت اساسی انحصار وراثت در این است که انجام تمام امور مربوط به اموال و دارایی های متوفی، پرداخت دیون او و در نهایت تملک اموال باقیمانده در گروی دریافت این گواهی بوده و بدون دریافت این گواهی انجام هیچ یک از مراحل بعدی برای وراث ممکن نخواهد بود. در این خصوص، موسسه حقوقی کریمی و همکاران با سابقه‌ای طولانی در انجام امور مربوط به ارث، وصیت و انحصار وراثت و با بهره مندی از حضور وکلای مجرب و متخصص در این حوزه، آماده ارائه مشاوره حقوقی تخصصی به شما و انجام امور مربوط به انحصار وراثت و تقسیم ارث می‌باشد.
در ادامه با شرح شرایط و مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت با ما همراه باشید.
گواهی انحصار وراثت
پس از تحقق موت یک شخص یکی از مهم ترین مسائل که همان تقسیم ارث میان وراث او می‌باشد، مطرح می‌گردد؛ مسئله‌ای که به دلیل اختلافاتی که ممکن است به همراه داشته باشد، می‌تواند به چالشی بزرگ در راه تقسیم ارث تبدیل شود. یکی از پرتکرارترین اختلافات ممکن در این زمینه، اختلاف در این خصوص است که چه کسانی و به چه نسبتی از شخص متوفی ارث خواهند برد که این اختلاف با تأسیس نهادی به نام انحصار وراثت ضمن قانونی به نام قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب 1309 از چالش و معضلی بزرگ به مسئله‌ای حل شده در نظام حقوقی ایران تبدیل شد.
کاربرد گواهی انحصار وراثت
تعیین وراث شخص متوفی و سهم الارث هر یک از آنان با این وجود که ممکن است در نگاه اول امری آسان و فاقد چالش به نظر برسد، در واقعیت امر و بنا بر تجربه، مسئله‌ای چالش برانگیز بوده که نیازمند دریافت مشاوره حقوقی و همراهی یک یا چند وکیل متخصص می‌باشد. توجه به طبقات ارث، تعیین وراث و سهم الارث قانونی آنان بر اساس طبقات ارث و در نهایت صدور گواهی انحصار وراثت موضوعاتی می‌باشند که در حال حاضر در شوراهای حل اختلاف مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی شرایط موردنیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت و مراحل لازم آن خواهیم پرداخت.
شرایط انحصار وراثت
برای دریافت گواهی انحصار وراثت مطابق ماده 360 قانون امور حسبی هر یک از وراث شخص متوفی یا هر شخص ذی نفع دیگری مثل طلبکار متوفی یا شخصی که متوفی به نفع او وصیت نموده بوده، می‌بایست درخواست خود مبنی بر صدور گواهی انحصار وراثت را نزد مراجع قضایی مطرح نماید.
در حال حاضر و مطابق آخرین قوانین و مقررات مرجع صالح برای صدور گواهی انحصار وراثت هر شخص متوفی، شورای حل اختلاف واقع در آخرین محل اقامتگاه متوفی می‌باشد. در صورتی که متوفی مقیم خارج از ایران بوده باشد، هر یک از شوراهای حل اختلاف تهران صلاحیت رسیدگی و صدور گواهی را خواهند داشت.
مراحل انحصار وراثت
صدور و دریافت گواهی انحصار وراثت نیازمند طی مراحلی می‌باشد که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.
پیش از مراجعه به دفتر خدمات قضایی
مهم ترین و در واقع اولین گام در دریافت گواهی انحصار وراثت تنظیم دادخواست انحصار وراثت می‌باشد. تنظیم این داداخواست از سوی هر یک از وراث متوفی یا هر شخص ذی نفع قابل انجام است. علاوه بر طرح دادخواست، اسناد و مدارک خاصی نیاز است که شخص خواهان یا وکیل او می‌بایست ضمن دادخواست به مرجع قضایی تقدیم نماید. در خصوص مدارک و اسناد لازم برای گواهی انحصار وراثت می‌توانید به مقاله مدارک لازم و مراحل گواهی انحصار وراثت رجوع نمایید.
با توجه به پیچیدگی‌های خاص تنظیم دادخواست انحصار وراثت لازم است تا یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص تنظیم کننده آن باشد. در این خصوص می‌توانید برای تنظیم دادخواست انحصار وراثت و طی مراحل مربوط به دریافت این گواهی و نیز تقسیم ارث، با موسسه حقوقی کریمی و همکاران تماس حاصل نموده و از خدمات حقوقی تخصصی ما بهره‌مند شوید.
پس از تنظیم دادخواست انحصار وراثت و جمع آوری اسناد و مدارک موردنیاز، مراحل بعدی صدور گواهی انحصار وراثت به شرح زیر طی خواهند شد.
مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از تنظیم دادخواست و جمع آوری اسناد و مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت، شخص خواهان یا وکیل او می‌بایست با در دست داشتن اوراق مذکور به دفتر خدمات قضایی مراجعه نموده و نسبت به ثبت دادخواست و ضمائم آن اقدام نماید.
همانطور که بدان اشاره شد، برای دریافت گواهی انحصار وراثت نیازی نیست که تمام وراث شخص متوفی یا تمام افراد ذی نفع اقدام به تنظیم داداخواست نمایند. بنابراین حتی اگر یک نفر از وراث نزد دفتر خدمات قضایی دادخواست ثبت نماید نیز فرآیند مربوط به صدور گواهی انحصار وراثت و رسیدگی مرجع قضایی آغاز خواهد شد.
مراجعه به شورای حل اختلاف
پس از ثبت دادخواست و تحویل اسناد و مدارک لازم به دفتر خدمات قضایی، دادخواست به یکی از شعب شورای حل اختلاف ارسال می‌گردد. شورای حل اختلاف پس از دریافت دادخواست و اسناد و مدارک ضمیمه شده و نیز بررسی آن‌ها، اقدام به چاپ آگهی در روزنامه رسمی کثیرالانتشار و در بعضی مواقع استعلام از پایگاه داده ثبت احوال می‌نماید. این امور به این منظور انجام می‌شوند که اگر متوفی وارث دیگری نیز دارد که در میان وراث معرفی شده در دادخواست انحصار وراثت نامی از آن‌ها برده نشده، خود را به شورای حل اختلاف معرفی نمایند. البته در بعضی موارد مثل مواردی که متوفی در روستا سکونت داشته است، این آگهی در قالب یک اعلان و در معرض دید اهالی و سکنه قرار می‌گیرد.
پس از چاپ آگهی مربوطه توسط شورای حل اختلاف، می‌بایست حداقل یک ماه زمان بگذرد تا شورا بتواند گواهی انحصار وراثت را صادر نماید. پس از گذشت این مدت، شورا اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت می‌نماید که در آن تمامی وراث شخص متوفی و نیز سهم الارث هر کدام از آن‌ها به تفصیل شرح داده شده است.
لازم به ذکر است که در خصوص گواهی انحصار وراثت نیز مثل سایر دعاوی حقوقی، تمام مسائل مربوطه از طریق سامانه ثنا به اشخاص حاضر در دعوی اطلاع داده می‌شود. بنابراین اشخاص با مراجعه به سامانه ثنا می‌توانند در جریان مراحل پرونده خود قرار گیرند.
برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در خصوص طرح دادخواست انحصار وراثت و هر گونه اقدام لازم به منظور تقسیم ترکه و ارث، می‌توانید از طریق بخش تماس با ما با موسسه حقوقی کریمی و همکاران تماس حاصل فرمایید.