قرارداد پیمانکاری عبارت است از واگذاری انجام عملی مشخص، در مقابل وجه معین و بازه زمانی تعیین شده از سوی کارفرما به شخص حقیقی یا حقوقی که پیمانکار میباشد. قرارداد های پیمانکاری شامل طیف مختلفی از موضوعات است؛ از جمله پیمانکاری ساختمان، تهیه و تدارک کالا، موضوعات جدیدتری همچون طراحی سایت و یا محتوانویسی که در گروه پیمانکاری خدمات جای میگیرند.
تنظیم قرارداد های پیمانکاری از اهمیت و پیچیدگی بالایی برخوردار است و انعقاد یک قرارداد پیمانکاری مستحکم و قابل استناد، نیازمند سپردن این امر به وکلای مجرب و متخصصان می باشد. به سبب همین اهمیت و ابعاد مختلف و آثار متعدد قرارداد های پیمانکاری می‌توانید با تماس با موسسه حقوقی کریمی و همکاران و بهره مندی از مهارت وکلای متخصص در امور تجاری و قراردادها، مشاوره حقوقی تخصصی در ارتباط با قراردادهای پیمانکاری دریافت نمایید.
تعریف قرارداد پیمانکاری
تعریف ساده قرارداد پیمانکاری همانطور که در مقدمه آمده است، عبارتست از واگذاری انجام عملی مشخص، در مقابل وجهی معین و در یک بازه مشخص از سوی کارفرما به پیمانکار. همانطور که می دانید پیمانکار ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم. قرارداد های پیمانکاری به شرط عدم مخالفت با قوانین آمره می تواند به صورتهای مختلف منعقد شود.
قرارداد پیمانکاری و قرارداد کار
یکی از مواردی که اختلاف ها پیرامون آن بسیار است، تشخیص قرارداد پیمانکاری از قرارداد کار می باشد. در بسیاری از موارد بین کارفرما و پیمانکار در اطلاق قرارداد به پیمانکاری یا کار اختلاف به وجود می آید. همانطور که می دانیم هر کدام از این قرارداد ها مزایا و معایبی برای هر طرف به همراه دارد. جهت مشخص کردن این موضوع و حل اختلاف یک راه حل بسیار ساده وجود دارد: در صورتی که طرف مقابل از کارفرما تبعیت دستوری داشته باشد، حقوق ماهانه معینی دریافت کند و مدت زمان ثابتی در روز در محل کارفرماحضور پیدا کند، این قرارداد تابع قانون کار است و قرارداد پیمانکاری نیست. البته اثبات این موضوع در صورت وقوع اختلاف و در جزئیات سخت تر و پیچیده تر است اما به صورت کلی و در مرحله انعقاد قرارداد می تواند برای طرفین بسیار راهگشا باشد.
انواع قرارداد های پیمانکاری
پیمانکاری انفرادی
یکی از مهمترین دسته بندی ها در قرارداد های پیمانکاری، تقسیم بندی به دو دسته پیمانکاری تک نفره و پیمانکاری جمعی است. در قرارداد های پیمانکاری تک نفره کارفرما انجام یک پروژه را به یک شخص می سپارد و شخص پروژه مورد نظر را به صورت فردی و بدون همکاری تیمی که تحت امر وی باشند انجام می دهد. وجه تسمیه این نوع قرارداد پیمانکاری به این دلیل است که پیمانکار پروژه موردنظر را در قالب یک تیم انجام نمی دهد، بلکه شخصا انجام آ را بر عهده می گیرد. قرارداد های پیمانکاری تک نفره به دلیل مزایایی که برای هر دو طرف دارد، در کسب و کارهای استارتاپی بسیار پرطرفدار می باشد. نمونه ی بارز آن طراحی وبسایت و یا تولید محتوا می باشد. یکی از دلایل مهم در این موضوع، پروژه ای بودن موضوع قرارداد است و پیمانکار متعهد است که در بازه های زمانی مشخص کار پروژه تعیین شده را انجام داده و حق الزحمه خود را دریافت کند؛ بدون اینکه در طول انجام پروژه از دستورات تعریفی کارفرما تبعیت کند و با موظف به حضور در محل کارفرما در ساعات مشخصی باشد.
پیمانکاری جمعی یا گروهی
این نوع پیمانکاری، دقیقا در مقابل پیمانکاری انفرادی قرار دارد؛ ابتدا یک قرارداد پیمانکاری بین طرفین (پیمانکار و کارفرما) منعقد می شود و پیمانکار به اقتضای نوع پروژه ای که باید انجام شود، برای ایفای تعهدات تعریف شده در قرارداد از افراد تحت استخدام خود استفاده می کند. در واقع بین پیمانکار و نیروهای تحت امر وی رابطه ی کارگری و کارفرمایی وجود دارد و موجد حقوق و تکالیفی برای طرفین است که در مباحث بعدی به آن پرداخته می شود. در این قرارداد همانند پیمانکاری تک نفره بحث استقلال پیمانکار از کارفرما مطرح است و پیمانکار مجاز است که به طور همزمان چندین پروژه از چندین کارفرما بگیرد و به فعالیت های دیگری نیز مشغول باشد. بارز ترین و رایج ترین نمونه در این زمینه قرارداد پیمانکاری ساختمان است.
ارکان قرارداد های پیمانکاری
مهمترین رکن قرارداد های پیمانکاری همچون هر قرارداد دیگری، تعیین دقیق طرفین قرارداد است. همچنین رابطه طرفین باید به صورت دقیق تبیین شود. کارفرما کیست؟ پیمانکار چه کسی است؟ ماهیت موضوع قرارداد باید به صورت دقیق تعیین شود. انتظار کارفرما از پیمانکار چیست؟ پیمانکار موظف به ارائه چه خدمتی می باشد؟ بدیهیست که تمامی تعهدات باید ضمانت اجراهای موثری داشته باشند وگرنه نمیتوان امیدی به اجرایی شدن تعهدات داشت.
در برخی از خدمات پیمانکاری، ماده عدم افشا اطلاعات یا محرمانگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تمامی اطلاعاتی که کارفرما برای انجام تعهد پیمانکار در اختیار وی قرار می دهد، یا اطلاعاتی که ممکن است در طول مدت همکاری به دست پیمانکار برسد، می تواند در ردیف اطلاعات محرمانه قرار گیرد. لازم به ذکر است که محدوده اطلاعات محرمانه به هنگام امضای قرارداد پیمانکاری به صورت دقیق مشخص می شود.
شرایط و مواعد پرداخت، تحویل پروژه و شرایط خاتمه قرارداد نیز از ارکان بسیار مهم قرارداد پیمانکاریست که باید به طور دقیق و با شرح تمام جزئیات در قرارداد به آنها پرداخته شود.
شرایط عمومی و اختصاصی حاکم بر قرارداد های پیمانکاری
این شرایط به طور ساده و خلاصه بدین شرح است: شرایط عمومی پیمان عبارت از تعهدات تبعیست که بر تمام قرارداد های پیمانکاری حاکم است و طرفین قرارداد ملزم به اجرای بی کم و کاست آنها هستند. این شرایط غیرقابل اجتناب و غیرقابل تغییر می باشند. شرایط اختصاصی پیمان به آن دسته از شرایطی گفته می شود که طرفین قرارداد بر اساس ماهیت، شرایط و موضوع پیمان بر قراردادشان حاکم می کنند. نکته ی مهمی که باید به آن توجه شود این است که شرایط اختصاصی پیمان به هیچ وجه نمی تواند ناقض شرایط عمومی پیمان باشد.
بیمه و مالیات در قرارداد های پیمانکاری
یکی از بارزترین ویژگی های قرارداد های پیمانکاری تک نفره، عدم الزام کارفرما به بیمه کردن پیمانکار است بنابراین، قرارداد های پیمانکاری تک نفره برای کسب و کارهای نوپایی که نیاز به استخدام نیروی کار دارند اما توانایی مالی برای بیمه کردن افراد را ندارند، بهترین نوع قرارداد است.
مالیات پیمانکاری تک نفره مشمول تبصره ماده 86 قانون مالیات های مستقیم است. طبق این تبصره “پرداختهایی که کارفرمایان به اشخاص حقیقی غیر از کارکنان خود که مشمول پرداخت کسورات بازنشستگی یا بیمه نمی باشند، با عنوان حق المشاوره، حق حضور در جلسات، حق التدریس، حق التحقیق و حق پژوهش پرداخت می کنند، بدون رعایت معافیت موضوع ماده 84 این قانون مشمول مالیات مقطوع به نرخ 10 درصد می باشد. کارفرمایان موظفند در موقع پرداخت یا تخصیص، مالیات متعلقه را کسر و ظرف مدت تعیین شده در ماده 86 این قانون با اعلام مشخصات دریافت کنندگان مطابق فرم نمونه اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند و در صورت تخلف، مسئول پرداخت مالیات و جریمه های متعلق خواهند بود”.
بحث بیمه در قرارداد های پیمانکاری جمعی از اهمیت بیشتری برخوردار است. به طور کلی، در صورتی که پیمانکار برای انجام موضوع قرارداد عده ای را به خدمت می گیرد، طبق ماده 38 قانون تامین اجتماعی موظف به بیمه کردن آنها می باشد. در این نوع قرارداد ها، کارفرما 5 درصد از هر نوبت پرداخت به اضافه تمام مبلغ نوبت آخر پرداخت را نزد خود نگه می دارد و پیمانکار موظف است پس از اتمام کار، به کارفرما مفاصا حساب بیمه را ارائه دهد. پس از این ارائه کارفرما متعهد به پرداخت مبالغ باقی مانده به پیمانکار است. لازم به ذکر است که جزئیات مربوط به بیمه در قرارداد های عمرانی و غیرعمرانی/خدماتی از جزئیات بیشتر و پیچیده تری برخوردار است که در نوشتارهای آتی به آن خواهیم پرداخت.
پرداخت مالیات قرارداد های پیمانکاری در هر دو نوع عمرانی و غیر عمرانی لازم است. مالیات این قرارداد ها بر دو نوع است:
- مالیات مقطوع پیمانکاری: به نام مالیات تکلیفی هم شناخته می شود. سازمان های دولتی، موسسات عام المنفعه مستقل، شرکت ها و شهرداری ها موظف به پرداخت این مالیات هستند. مبلغ این مالیات از مبلغ پرداختی به پیمانکار کسر شده و سازمان امور مالیاتی پرداخته می شود. شرط مهمی که برای تعلق گرفتن این مالیات وجود دارد این است که مبلغ قرارداد پیمانکاری بیشتر از 10 میلیون ریال باشد.
- مالیات بر درآمد پیمانکاری: شرکت های سهامی و غیر سهامی موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند و تمام درامدهای پیمانکاری در این نوع مالیات محاسبه می شود. در محاسبه درآمد های پیمانکاری بررسی دفاتر مالی و حساب مالیاتی، تشخیص علی الراس بر اساس شواهد و قرائن و اسناد مالیات مقطوع پیمانکاری پرداختی توسط کارفرما نقش تعیین کننده دارند.
بحث مالیاتی قرارداد های پیمانکاری در همینجا به پایان نمی رسد و لازم است در یک سرفصل جداگانه به آن پرداخته شود.
مهمترین قرارداد های پیمانکاری
از مهمترین قرارداد های پیمانکاری میتوان به قرارداد های پیمانکاری مهندسی مشاور (FIDIC)، قرارداد های طراحی، تامین تجهیزات(EPC) و قرارداد های پیمانکاری خدمات اشاره کرد که در مقالات آتی به طور مفصل به آن پرداخته خواهد شد.
قرارداد های پیمانکاری در مرحله اجرا، فازهای پرداختی، فسخ و انفساخ و همچنین حل اختلاف پیچیدگی های خاصی دارند که برآمدن از عهده این پیچیدگی ها مستلزم مشورت با متخصصان حقوقی در این زمینه است. بنابراین چنانچه به مشاوره و خدمات حقوقی در این حوزه نیاز دارید، می‌توانید با موسسه حقوقی کریمی تماس حاصل فرمایید. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با بهره مندی از حضور وکلای متخصص در امور حقوقی و تجاری، آماده ارائه مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه قرارداد های پیمانکاری و دعاوی مربوط به آن میباشد.