موسسات غیرتجاری در ایران

مروری بر موسسات غیرتجاری در ایران

موسسات غیر تجاری به موسساتی گفته می شود که جهت انجام اموری که جنبه غیرتجاری دارند تشکیل می شوند. از جمله امور علمی، ادبی، امور خیریه و مواردی از این دست. از بارز ترین و شناخته شده ترین نمونه های این قبیل موسسات می توان به موسسات حقوقی اشاره کرد.

در ظاهر امر چنین به نظر می آید که تشکیل و ثبت موسسات غیرتجاری ساده بوده و از پیچیدگی خاصی برخوردار نیست. اما باید به این نکته توجه داشت که بر موسسات غیر تجاری نیز همانند موسسات تجاری تکالیفی بار می شود و در ثبت و تشکیل آنها باید دقت کافی مبذول داشت.

در انتخاب نوع موسسه غیرتجاری، موضوع فعالیت، تشکیل و ثبت نهایی آن مشورت با افراد متخصص در این حوزه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. موسسه حقوقی کریمی و همکاران با بهره مندی از تیمی متخصص در امور تجاری، بازرگانی، ثبتی و قراردادنویسی آماده ارائه خدمات حقوقی در این زمینه می باشد.

تعریف

علاوه بر شرکت ها و موسسات تجاری، نهاد های دیگری وجود دارند که به آنها موسسات غیرتجاری گفته می شود. اهداف موسسات غیرتجاری نامحدود است و فعالیت آنها شامل امور اقتصادی و نیز غیر اقتصادی می شود. بدین معنا که هدف از تشکیل یک موسسه غیرتجاری می تواند کسب و تقسیم سود بین اعضای آن باشد. بنابراین فعالیت های سودآور و اقتصادی می تواند جزئی از اهداف موسسه باشد یا نباشد که در مبحث بعدی به تفصیل به این موضوع خواهیم پرداخت. البته طبق ماده 586 قانون تجارت «موسسات و تشکیلاتی را که مقاصد آن ها مخالف با انتظامات عمومی یا نامشروع است نمی‌توان ثبت کرد.»

انواع موسسات غیر تجاری

طبق ماده 2 آئين نامه اصلاحي ثبت تشكيلات و مؤسسات غيرتجارتي، این موسسات به دو نوع تقسیم می شوند:

الف. مؤسساتي كه مقصود از تشكيل آن جلب منافع و تقسيم آن بين اعضاء خود نباشد. در واقع هدف این موسسات امور حرفه‌ای، آموزشی، خیریه و عام المنفعه می باشد. مانند مدارس، دانشگاه ها، شهرداری ها و موسسات خیریه. لازم به ذکر است که برای ثبت این گونه موسسات، در زمان ثبت، استعلامی توسط اداره ثبت شرکت ها از اداره کل اطلاعات نیروی انتظامی اخذ می گردد و در صورت مثبت بودن استعلام، نسبت به ثبت موسسه اقدام می شود.

ب. مؤسساتي كه مقصود از تشكيل آن ممكن است جلب منافع مادي و تقسيم منافع مزبور بين اعضاء خود يا غير باشد. مانند كانون‌هاي فني و حقوقي و غيره. پس از ثبت و تاسیس این موسسات، بایستی با توجه به نوع فعالیت نسبت به اخذ مجوز از مراجع ذی صلاح جهت فعالیت اخذ گردد. در صورت عدم اخذ مجوز، طبق قانون از فعالیت این موسسات جلوگیری خواهد شد.

نکته بسیار مهمی که در مورد موسسات غیرانتفاعی وجود دارد این است که عنوان انجمن، بنگاه، کانون و امثال آن را دارند و نباید از عناوینی همچون سازمان، اداره یا ستاد که عناوینی مربوط به تشکیلات دولتی و کشوری هستند استفاده شود.

تعداد شرکا

به طور معمول حداقل تعداد شرکا در موسسات غیرتجاری 2 نفر است که می تواند حقیقی یا حقوقی باشد و البته در صورت حقوقی بودن تمام یا برخی از شرکا یک شخص حقیقی به عنوان نماینده معرفی خواهد شد. همچنین برای تعداد شرکا سقف و حداکثری وجود ندارد.

سرمایه اولیه

به طور معمول حداقل میزان سرمایه اولیه این موسسات 1 میلیون ریال است که می تواند شامل سرمایه نقدی و غیرنقدی باشد. شرکا می توانند سهم الشرکه نقدی را به بانک پرداخت کرده و یا به صندوق موسسه بسپارند. سرمایه غیرنقدی نیز ابتدا توسط کارشناس دادگستری تقویم و تایید شده و به موسسه و همچنین اداره ثبت شرکت ها اعلام می‌گردد.

همچنین افراد خیّر، ادارات دولتی، سازمان های ملی یا بین المللی نیز می توانند بخشی از سرمایه موسسه را تقبل کرده و تعهد به پرداخت داشته باشند و البته این تعهد صرفا به منظور یاری رساندن به این موسسات بوده و دلیلی بر شراکت در سرمایه نمی باشد.

مالیات موسسه غیرتجاری

در ابتدا و به دلیل هدف موسسات غیرتجاری و عدم تشکیل برای کسب سود، ممکن است چنین به نظر برسد که این موسسات مشمول مالیات نیستند. اما چنین برداشتی صحیح نیست و برای شفاف سازی، باید از قانون مالیات های مستقیم کمک گرفت؛ ماده 105 این قانون چنین اظهار می دارد که «جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌شود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت‌های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای هستند، مشمول مالیات به نرخ بیست‌وپنج درصد (۲۵%) خواهند بود.» این قانون در مورد موسسات غیرتجارتی نیز صدق می کند.

همچنین تبصره 1 این ماده نیز به موضوع بسیار مهمی اشاره می کند که بر طبق آن «در مورد اشخاص حقیقی غیر تجاری که به منظور تقسیم سود تاسیس نشده‌اند، در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند، از مأخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعی آن ها، مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول می‌شود.» از این تبصره چنین نتیجه می گیریم که برعکس فعالیت های غیرانتفاعی موسسات، فعالیت های انتفاعی آنان همانند دیگر اشخاص حقوقی محاسبه شده و مشمول مالیات می باشد.

مرجع ثبت موسسات غیرتجاری

اداره ثبت شرکت ها در تهران و اداره ثبت مرکز استان در شهرستان ها مرجع ثبت این موسسات می باشند. علاوه بر این موسسات غیرتجاری خارجی در اداره ثبت شرکت ها در تهران به ثبت می رسند.

پروسه و روند ثبت موسسه غیرتجاری

در خصوص ثبت موسسات غیرتجاری نکته مهمی مربوط به زمان اخذ مجوزهای لازم برای فعالیت آن ها وجود دارد؛ برای موسسات غیر انتفاعی در زمان ثبت و برای موسسات انتفاعی پس از ثبت باید نسبت به دریافت مجوز اقدام نمود.

طبق آیین‌نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیرتجاری مصوب 1338 اقدامات لازم برای ثبت موسسات غیرتجاری به قرار ذیل است:

  1. در ابتدا فرم تقاضانامه، صورت جلسه موسسین و اساسنامه موسسه توسط کلیه شرکا تکمیل شده و امضا گردد.

۲.  سپس به سامانه ثبت شرکت ها رجوع شده و اطلاعات خواسته شده (از جمله نام انتخابی) در این سامانه تکمیل گردد.

  1. قدم بعدی تایید اطلاعات وارد شده یا ابلاغ رفع نقص توسط کارشناس حقوقی می باشد.
  2. نسخ اصلی صورت جلسه تنظیمی و ضمایم آن باید به آدرس موجود در تاییدیه ارسال گردد.
  3. اقدام به رفع نقص یا نگارش صورت جلسه جدید در صورت ابلاغ رفع نقص یا رد صورت جلسه.
  4. در این مرحله مسئول مربوطه دستور ثبت موسسه و ثبت و پیش نویس آگهی را صادر می کند و یک نسخه از مدارکی که توسط اداره ثبت شرکت ها مهر شده به متقاضی ارائه می شود.

۷. و مرحله آخر نوبت انتشار آگهی تاسیس موسسه غیر تجاری در روزنامه رسمی کشور می باشد.

به هنگام تصمیم گیری در مورد این موسسات و موضوع فعالیت آن ها، لازم است دیدی وسیع و همه جانبه نسبت به آنچه که در آینده ممکن است رخ دهد وجود داشته باشد و از سویی دیگر، اقدامات عجولانه در این زمینه نیز می‌توانند تبعات منفی جبران ناپذیری به همراه داشته باشند . موسسه حقوقی کریمی و همکاران با همراهی تیمی متخصص در امور حقوقی و تجاری، آماده ارائه خدمات در این زمینه می باشد. در صورتی که نیازمند مشاوره و خدمات حقوقی در زمینه ثبت موسسات غیرتجاری و غیرانتفاعی هستید، از طریق بخش ارتباط با ما، با موسسه حقوقی کریمی و همکاران تماس بگیرید.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به بالای صفحه بردن